स्मृतिका पन्नाहरु

काठमाडौं, २ साउन पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रका छोरा पारसले देश छाडेको १६औं दिनमा बुहारी हिमानीले पनि नेपाललाई 'बाइबाइ' भनेकी छिन् । पति पारससँगै बस्न उनी बिहीबार अपराह्न तीन छोराछोरीसहित सिंगापुर उडेकी छिन् । पारस पहिला सिंगापुर जाने र त्यहाँ आफ्ना लागि घर र छोराछोरीका लागि स्कुल खोजेपछि श्रीमती र छोराछोरीलाई बोलाउने समाचार नयाँ पत्रिकाले १८ दिनअघि छापेको थियो । पूर्वनिर्धारित कार्यक्रमअनुसार पारसले १६ दिनअघि र हिमानीले बिहीबार नेपाल छाडेका हुन् । पारसजस्तै हिमानी पनि सिल्क एयरको एमआई ४११ उडानबाट उडेकी हुन् । उनका साथमा धीरेन्द्रकी कान्छी छोरी दिलासा पनि सिंगापुर गएकी छिन् । हिमानीले आफन्तसहित १२ः१५ मा निर्मल निवास छोडेकी थिइन् । बा.२च १८८२ नम्बरको निजी कारमा पछिल्लो सिटमा बसेर १२ः३० मा उनी त्रिभुवन विमानस्थल पुगेकी थिइन् । पाँचजना सैनिक तथा सशस्त्र प्रहरीको कडा सुरक्ष्ाा घेराभित्र उनी विमानस्थल पुगेको सुरक्षा स्रोतले जनाएको छ । हिमानीलाई बिदाइ गर्न विमानस्थलमा धीरेन्द्रका ज्वाइँद्वय डा. राजीव शाही र अविनेश शाह पनि पुगेका थिए । अविनेश दिलासाका श्रीमान् हुन् । गम्भीर मुद्रामा रहेकी हिमानी निर्मल निवासबाट निस्केपछि कसैसँग नबोलेको सुरक्ष्ाा स्रोतले जनाएको छ । विमानस्थलमा पुग्दा पनि उनी भावुक थिइन् । उनले अनुहार लुकाउन चाहेकी थिइन् । फोटोग्राफरहरूले तस्बिर लिन खोज्दा उनले कपालले अनुहार छोपिन् । १ः१५ मा उड्नुपर्नेमा जहाज ढिलो भएका कारण हिमानी १ः३० मा उडेकी थिइन् । विमानस्थल पुग्नासाथ उनी भिभिआइपी कक्षबाट भित्र प्रवेश गरेकी थिइन् । पारसको परिवारका पाँचैजना सिंगापुर गएपछि खाली भएको निर्मल निवासको सुरक्षा सेना र सशस्त्र प्रहरीले दिइरहेका छन् ।

सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल एक दक्षिण एशियाली भूपरिवेष्ठित हिमाली राष्ट्र हो। यसको भौगोलिक अक्षांश २६ डिग्री २२ मिनेट देखि ३० डिग्री २७ मिनेट उत्तर र ८० डिग्री ४ मिनेट देखि ८८ डिग्री १२ मिनेट पूर्वी देशान्तर सम्म फैलिएको छ। यसको कूल क्षत्रफल १,४७,१८१ वर्ग कि.मि छ। यो क्षत्रफल पृथ्वीको कूल क्षत्रफलको ०.०३% र एशिया महादेशको ०.३% पर्दछ। लण्डन स्थित ग्रीनवीच मिनटाइम भन्दा पूर्वतर्फ रहेकोले गौरीशंकर हिमालको नजिक भएर जाने ८६ डिग्री १५ मिनेट पूर्वी देशान्तरलाई आधार मानी नेपालको प्रामाणिक समय ५ घण्टा ४५ मिनेट आगाडि मानिएको छ। नेपालको पूर्वी सीमाना मेची नदीदेखि पश्चिमी सीमाना महाकाली नदीसम्मको कूल लम्वाई ८८५ कि.मि छ। उत्तर देखि दक्षिणको चौडाई भने एकनाशको छैन। पूर्वी भाग भन्दा पश्चिमी भाग केही चौडा छ। त्यस्तै मध्य भाग भने केही खुम्चिएको छ। यसमा अधिकतम चौडाई २४१ कि.मि र न्युनतम चौडाई १४५ कि.मि रहेको छ। यसर्थ नेपालको सरदर चौडाई १९३ कि.मि रहेको छ। नेपालको उत्तरमा चीनको स्वशासित क्षेत्र तिब्बत पर्दछ भने दक्षिण, पूर्व र पश्चिममा भारत पर्दछ। नेपालका ८०% भन्दा बढी नागरिक हिन्दू धर्म मान्दछन्। यो प्रतिशत भारतको भन्दा बढी छ, अतः नेपाल विश्वकै सबै भन्दा बढी प्रतिशत हिन्दू धर्मावलम्बी हुने राष्ट्र पनि हो। एउटा सानो क्षेत्रको लागि नेपालको भौगोलिक विविधता निकै उल्लेखनीय छ। यहाँ तराईका उष्ण फाँट देखि चिसा हिमालयका श्रृंखलाहरु अवस्थित छन्। संसारका सबै भन्दा उच्च १४ हिमश्रृंखलामध्ये ८ नेपालमा पर्दछन् जसमध्ये संसारको सर्वोच्च शिखर सगरमाथा (नेपाल र चीनको सीमानामा पर्ने) पनि एक हो। नेपालको प्रमुख सहर एवं राजधानी काठमाडौं हो। काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुर शहरहरुलाई काठमाडौं उपत्यका भनेर चिनिन्छ । अन्य प्रमुख सहरहरुमा भरतपुर, बिराटनगर, भैरहवा, वीरगञ्ज, जनकपुर, पोखरा, नेपालगञ्ज, धनगढी र महेन्द्रनगर पर्दछन्। नेपाल भन्ने शब्दको उत्त्पत्तिको बारेमा ठोस प्रमाण केही छैन, तर एक प्रसिद्ध विश्वास अनुसार यो शब्द ने मुनि तथा पाल (ओडार) मिलेर बनेको हो। निरन्तर रुपमा राजा-रजौटाहरुको अधिनमा रहेर फुट्ने र जुट्ने लामो तथा सम्पन्न इतिहास बोकेको अहिले नेपाल भनेर चिनिने यो खण्डले वि. स. २०४६ सालको आन्दोलन पश्चात संवैधानिक राजतन्त्रको नीति अवलम्बन गर्‍यो। तर यस पश्चात पनि राजसंस्था एक महत्त्वपूर्ण तथा अस्पष्ट परिधि तथा शक्ति भएको संस्थाको रूपमा रहिरह्यो। यो व्यवस्थामा हुँदा पहिले संसदीय अनिश्चितता तथा सन् १९९६ देखिको ने.क.पा.(माओवादी)को जनयुद्धको कारणले राष्ट्रिय अनिश्चितता देखियो। माओवादीहरू राजनीतिको मूलाधारबाट अल्लगिएर भूमिगत रुपमा राजतन्त्र तथा मूलाधारका राजनैतिक दलहरुको बिरुद्धमा गुरिल्ला युद्ध सञ्चालन गरे। उनीहरुले नेपालको सामन्ती व्यवस्था (उनीहरुको अनुसार यसमा राजतन्त्र पनि पर्दछ) फ्यांकेर एक माओवादी राष्ट्र स्थापना गर्ने प्रण गरेका छन्। यही कारणले नेपाली गृहयुद्ध सुरु भयो जसको कारण १३,००० मानिसको ज्यान गईसकेको छ। यही विद्रोहलाई दमन गर्ने पृष्ठभूमिमा राजाले सन् २००२मा संसदको विघटन गरी निर्वाचित प्रधानमन्त्रीलाई अपदस्त गरेर प्रधानमन्त्री मनोनित गर्दै शासन चलाउन थाले। सन् २००५मा उनले एकनासै संकटकालको घोषणा गरेर सबै कार्यकारी शक्ति ग्रहण गरे। सन् २००६को लोकतान्त्रिक आन्दोलन (जनाअन्दोलन-२) पश्चात राजाले देशको सार्वभौमसत्ता जनतालाई हस्तान्तरण गरे तथा अप्रिल २४, २००६मा भंग गरिएको संसदलाई पूनर्स्थापना भयो। मे १८, २००६ मा आफूले पाएको सार्वभौमसत्ताको उपयोग गर्दै नयाँ प्रतिनिधि सभाले राजाको अधिकारमा कटौती गर्यो तथा नेपाललाई एक धर्मनिरपेक्ष राष्ट्र घोषणा गर्यो। अन्तरिम ब्यबस्थापिका सन्सदले पहिले नै घोशणा गरिसकेकोसंघीय लोकतान्त्रिक गणराज्य संविधान सभाको पहिलो बैठकबाट मे २८, २००८ मा आधिकारिक रूपमा कार्यान्वयन भएको हो।