स्मृतिका पन्नाहरु

काठमाडौं, ७ फागुन- अबका ३ महिनापछि रोजगारीका लागि बिदेसिने नेपालीले मेसिन रिडेबल पासपोर्ट (एमआरपी) अनिवार्य लिनुपर्ने भएको छ । वैदेशिक रोजगार विभागले जेठ १ देखि हस्तलिखित राहदानीमा अन्तिम श्रमस्वीकृति नदिने भन्दै अनिवार्य एमआरपी बनाउन सार्वजनिक सूचना जारी गरेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन प्राधिकरण (आईकाओ)ले सन् २०१५ नोभेम्बरपछि हस्तलिखित राहदानीलाई पूर्ण रूपमा निषेध गर्नेछ । त्यही व्यवस्थाका कारण विदेश जाने कामदारले हस्तलिखित राहदानी लिए १ वर्ष नबित्दै पुनः अर्काे राहदानी परिवर्तन गर्नुपर्ने हुँदा जेठदेखि नै एमआरपीलाई बाध्यकारी बनाइएको विभागले जनाएको छ । एमआरपी काठमाडौंको राहदानी विभागमा मात्र बन्छ । वैदेशिक रोजगारीका लागि श्रमस्वीकृति लिनेमध्ये २५ प्रतिशतसँग अझै हस्तलिखित राहदानी छ । रोजगार विभाग प्रवक्ता बद्रीकुमार कार्कीले विदेशमा रहँदा राहदानी बनाउन झन् असहज हुने भएकाले हस्तलिखित राहदानीको म्याद सकिनुअघि नै एमआरपी लागू गर्न खोजिएको बताए । उनका अनुसार नेपाली दूतावासहरूले पनि छिटो एमआरपीमा मात्र श्रमस्वीकृति दिन सुझाव दिइरहेका छन् । “यहीँबाटै एमआरपी लिएपछि विदेशमा दुःख पा...

अठार जना मान्छे रहेको वायु सेवा निगमको विमान बेपत्ता भए लगत्तै फेरि नेपाली आकाश र जहाजको विषयमा चर्चा हुन थालेको छ ।  पटकपटक विमान दुर्घटना भैरहँदा नेपाली आकाश असुरक्षित रहेको भन्ने हल्ला पनि विश्वभर फैलिने गर्छ । त्यसो त आईकाओको उड्डयन सुरक्षा प्रतिवेदनले पनि नेपालको उड्डयन सुरक्षामा ५८ प्रतिशत कमजोरी रहेको यसअघि नै देखाइसकेको छ । भौगोलिक अवस्था, मौसम फेरबदल, विमानस्थलमा आधुनिक उपकरणको अभाव, पुराना जहाज, कुशल पाइलटको अभाव लगायतका कारणले बिमान दुर्घटना हुने गरेका छन् । नेपाली आकाशमा सन् १९५५ मा कालिंगा एयरको विमान दुर्घटना भएको थियो । सिमरा विमानस्थलमा भएको दुर्घटनामा २ जनाको ज्यान गएको थियो ।   १९५६ मा इण्डियन एयरलाईन्सको विमान काठमाडौंमा दुर्घटना हुदा १४ जनाले ज्यान गुमाउनु पर्योल । सोही एयरलाइन्सको विमान १९५८ मा टिकाभैरवमा दुर्घटना हुदा २० जनाको मृत्यु भयो । १९६० मा एन ए सी को बिमान भैरहवामा दुर्घटना हुदा ४ जनाले ज्यान गयो । १९६२ मा नेपाल एयरलाइन्सको विमान ढोरपाटनमा दुर्घटना भयो, जुन घटनामा परी १० जनाको मृत्यु भयो । त्यही कम्पनीको विमान सोही स्थानमा त्यही बर्ष दुर्...

सबैका भान्छाहरूमा बेलामौकामा प्रयोग गरिने ज्वा नो, मसला मात्रै नभएर धेरै प्रकारका स्वास्थ्य समस्याहरू पर्दा औषधिको रूपमा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ । आयुर्वेद चिकित्सा पद्धतीमा यो ‘यवानी’ को रूपमा प्रसिद्ध छ। झट्टट्ट जिव्रोले स्वाद लिंदा नमिठो लाग्ने भएपनि ज्वानोमा अत्याधिक मात्रामा पोषणतत्वहरू पाइन्छ । यसमा अत्याधिक प्रोटिन पाइने भएकोले शाकाहारी भोजन गर्नेहरूका लागि राम्रो मानिन्छ । ज्वानोमा अन्य पोषक तत्वहरूमा प्रोटिन, आयोडिन, चिल्लो पदार्थ, कार्वोहाइड्रेट, क्याल्सियम र अन्य भिटामीन तथा खनिज पदार्थहरू पाइन्छन्। यसले मुख्यरूपमा शरीरमा पाचन प्रणालीका अंगहरूलाई मजबुत बनाउँछ । यसमा रहेका विभिन्न रसायनिक तत्वहरूले पाचन अंगहरूमा ग्रन्थीहरूमार्फत रस निकाल्न मद्दत पुयाउँछन् । यसमा वाथनासक गुण भएकोले विभिन्न स्वास्थ्य समस्याहरू कम गर्न मद्दत गर्नुका साथै शरीरमा हुने अन्य दुखाईलाई पनि कम गर्न यसको प्रयोग गरिन्छ । धेरै मानिसहरूले रुघाखोकी लाग्दा ज्वानोको झोल बनाएर खाने चलन पनि छ । खकार निकाल्न यसले मद्दत गर्ने भएकोले श्वासप्रश्वास एवं रुघाको समस्याका लागि उपयोगी छ । सुत्केरी हुदा ज्वानोको झोल बनाए...

नेपाली माटोले सन् १९८१ अगस्त ३१ का दिन यस्तो एउटा नाम पायो जो सबैको मन मस्तिष्कमा विराजमान छ | सायद यो नाम नेपाली क्रिकेटकै सबैभन्दा लोकप्रिय,चर्चित र सम्मानित नाम हो | नाम "मेहबुब आलम" | नेपाली क्रिकेटलाई चिनाउँदाको अवसरमा मेहबुब आलमको नाम अगाडि आउने गर्छ | ICC INTERCONTINENTAL CUP,मार्च २००४  मा पहिलो श्रेणीमा Debut गरेका आलमले उत्कृष्ट प्रदर्शन गरे | आफ्नो समयमा मेहबुबले "अभाव,अभ्यासको कमी,खेलाडीलाई हेर्ने नजर" लाई चुनौति दिदै आफ्नो राष्ट्रप्रेम र ईच्छाशक्तिलाई कमजोर हुन कहिले दिएनन् | सायद यसैले पनि भन्ने गरिन्छ,मेहबुबको शरीरमा रगत होइन क्रिकेट दौडन्छ | कठिन परिस्थितिमा पनि नेपाली क्रिकेटलाई जिवितै राख्न योगदान दिने महत्वपुर्ण नाम हो मेहबुब आलम | त्यसो त क्रिकइन्फो  ले पनि लेखेको थियो,फुटबल र क्रिकेटबीचको लोकप्रियताको दुरी कम गर्न मेहबुब पुल बन्दै छन् | केही २०१२ मा जन्मिएका अग्यान क्रिकेटप्रेमीहरु आज पनि डाटा देखाएर मेहबुबलाई कमजोर आँक्न खोज्छन् | यो ठुलो भुल हो | मेहबुब आलम चोटिल हुनुभन्दा अघि २०११ सम्म नेपाली क्रिकेटको सबैभन्दा चर्चित र सफल नाम हो | भन्ने गर...

१२ माघ, काठमाडौ । विश्वकप खेल्ने र एकदिवसीय मान्यता प्राप्त गर्ने निकै ठूलो सपना साचेर न्युजिल्याण्ड पुगेको नेपाली टोली निकै निराश र हतास मनस्थितिमा फर्कने भएको छ । न्युजिल्याण्ड जानुअघि प्रशिक्षक पुबुदु दासानायकेले ट्वान्टी-२० विश्वकपमा छनोट हुनुलाई बोनस भनेका थिए ।   आगामी विश्वकपमा नेपालले प्रतिष्पर्धा गर्नेमा आफू ढुक्क भएको भन्दै सम्पूर्ण नेपाली जनतालाई आशाको सञ्चार गरेका उनले नेपाललाई भनेजसरी विश्वकपमा पुर्याउन भने सकेनन् । छनोट चरणका कुनै पनि खेलमा जित हासिल गर्न नसकेपछि नेपाल रित्तो हात त्यो पनि नकारात्मक नतिजाका साथ फर्किन लागेको छ । नेपालले उक्त प्रतिष्पर्धामा एक खेल पनि जित्न नसक्दा रेलिगेशनको सामना समेत गर्नुपरेको छ । अर्थात् डिभिजन २ मा विजेताका रूपमा प्रवेश गरेको नेपाल डिभिजन ३ मा झरेको छ ।   नेपाललाई विश्वकप छनोटका लागि मात्र नभएर उक्त प्रतियोगिता नै जिताउने भन्दै न्युजिल्याण्ड गएका दासानायकेले नेपाललाई कुनै उपलब्धी हासिल गराउन सकेनन् । नेपालले नवौ स्थानका लागि हुने खेलमा समेत पराजय बेहोरे नेपाल अन्तिम स्थानमा पुग्नेछ, १ नम्बरमा पुर्याउने भन्दै बाडेको आश्वा...

हेमराज अर्याल – छोराछोरी जन्मिँदा निकै खुशी हुने बाबुआमा छोराछोरी हुर्किएपछि उनीहरुले गर्ने व्यवहारबाट प्रायः निराश हुन्छन् । कारण हो, बुढेसकालमा छोराछोरीबाट गरिएको अपेक्षा देख्न नपाउनु । अझ छोराबाट आसभरोसा गर्ने बाबुआमा धेरै हुन्छन् । छोरालाई हुकाईबढाई र लेखपढ गराइसकेपछि उसले बुढेसकालमा आफूलाई केही गर्छ भन्ने आशाको त्यान्द्रोले बाआमा बाँच्ने भएकाले उनीहरुको यो आशा कहिल्यै निराशामा नबदलियोस् भन्ने कुरामा निकै ध्यान दिनुपर्छ । छोरोलाई पढ्न पठाएको छ, उसले कमाउँछ र मलाई केही गर्छ भन्ने आश हुन्छ उनीहरुमा । त्यही भोलिको सुनौलो दिन सम्झेर बुढाबुढीले घामपानी केही नभनी सकीनसकी काम गरिरहेकै  हुन्छन् । उनीहरुको दुःखकष्ट छोराबुहारी दुबैले बुझ्नु जरुरी छ । जान्यो भने बुढाबुढीलाई खुशी पार्न निकै सजिलो छ । बा–आमा र श्रीमतीलाई सधैं ‘ब्यालेन्स’मा राख्नुपर्छ । त्यसो भएमा घर राम्रोसँग चल्छ, होइन भने भत्किन्छ । घरमा बुहारी भित्रिएपछि सबैका बाआमालाई खुशीसँगै डर पनि पैदा हुन्छ । अझ राखनधरन र ऐंचोपैंचो सम्हालेर बस्ने आमालाई त बुहारीको खटनमा बस्नुपर्ने हो कि भन्ने पीर पर्छ । साँच्चै बुहारीको ‘अन्...

डा. हेमराज कोइराला      पानी जीवनको आधार हो । धर्मशास्त्र र दर्शन देखि विज्ञानसम्मले जिवको उत्पत्ति पानीमै भएको तथ्यलाई स्विकारेका  छन् । जिवन ज्युनकालागी पानी अत्यन्त महत्वपुर्ण तत्व हो । पृथ्वीमा र हाम्रो शरीरमा पनि पानीकै बाहुल्यता छ । तर पनि यसको महत्वलाई बुझ्न नसक्दा हामीले विभिन्न समस्याहरु भोगी रहेका छौ । पानीको महत्वलाई सवैसामु छर्लङ्ग पार्ने र स्वच्छ पानीका स्रोतहरुको संरक्षण संम्वद्र्धन र दिगो विकासका लागी वकालत गर्ने अभिप्रायले १९९३ देखी संयुक्त राष्ट्र संघको आह्वानमा यो दिवश हरेक वर्ष मार्च महिनाको २२ तारिकका दिन मनाईदै आईएको छ । पानि सहकारिताको अन्तराष्ट्रिय वर्षको उपनामले सम्वोधन गरेर सधैं झै यस वर्ष पनि विश्व पानी दिवश विश्वभर विभिन्न कार्यक्रमको साथ मनाईदै छ । यसै उपलक्ष्यमा पानीको चिकित्सकीय महत्वलाई बुझेर व्यवहारमा उतार्न हामी सवैको दयित्व हो ।   हाम्रो शरिर रचनामा सर्वाधिक ९६० – ७० प्रतिशत० हिस्सा ओगटेको, विभिन्न जैव–रासायनिक क्रियाहरुमा प्रत्यक्ष तथा परोक्ष रुपमा संलग्न रहेको हाइड्रोजन र अक्सिजनका परमाणुहरुले बनेको यौगीन नै पानी हो ...