कुखुरा वेचेर चामल खरीद गर्दैछन

- केशव शर्मा , रुकूम (नेपाल)

आफुसग भएको अनाजले खान नपुगेपछि रोल्पाका ग्रामीण भेगका मानिस कुखुरा वाख्रा वेचेर चामल खरीद गरीरहेका छन । जिल्लाका उत्तरीभागका धवाङ ह्वामा राङसी जेलवाङ लगाएतका गाउ विकास समितिहरुमा खाद्यान्न अभाव भएपछि उनिहरुले खानकैलागी आफुसंग भएका कुखुरा वाख्रा भाडाकुडा लगाएतका वस्तु वेचेरै भएपनि खाद्यान्नको जोहो गरीरहेका छन । रोल्पाका धेरै गाउमा भोकमरी समस्या देखिएको छ । जिल्लाका राङ्सी भाबाङ घर्तीगाउ ओत मिरुल कोटगाउ तथा धबाङका गाउमा बढी भोकमरी देखिएको हो । अभाव भएपछि गाउमा मकै र गहुूको व्यापक रुपमा खोसाखोस हुन थालेको छ । तर गाउमा अन्न पाउन छोडेपछि मानिसहरु टाढा टाढासम्म पुगेर अन्न बेसाहा गर्न थालेका छन् । राङ्सीका नारायण बाूठाका अनुसार गाउमा स्थानीय उत्पादन पाउन सकिएको छैन । एक पाथी मकैको मोल १ सयसम्म भएको उनले बताए । विगतका वर्षहरुमा एक पाथी मकैको मूल्य ४० मा पाउन सकिन्थ्यो । राङ्सीको २ ५ र ६ वडामा व्यापक भोकमरी भएको छ यसैगरी कोर्चाबाङमा ५० घरलाई भोकमरीले सताएको छ । स्थानीय राजनीतिकर्मी प्रेम घर्तीका अनुसार गाउमा दलित र मगरहरु भोकमरीको पीडामा परेका छन् । ओतमा पनि भोकमरी परेको छ । गाउमा अन्न उत्पादन हुन नसकेका कारण यसपालि भोमारी बढेको गाउलेहरुले बताए । जिल्लामा एकातिर हालको समयमा खाद्यान्न समस्या दैखिएकौ छभनै अर्कोतर्फ यसपालीको मकैमा रोग लागेकाले अवको सिजनमा खाद्यान्न समस्या झन वढेर जाने देखिएको छ । त्यसैले यसको दिर्घकालीन समाधानका लागी समयमै पहल गर्नुपर्ने देखिन्छ । रोल्पाका उत्तरी गाउविकास समितिहरुमा कृषकको आफ्नो उत्पादनले वर्षभरी खान नपुग्ने भएकाले उत्पादन भित्राएको ३ ४ महिनापछि खाद्यान्न वेसाहा गर्दै जिविकौपार्जन गर्दै आएका छन । जिल्ला कृषि विकास कार्यालयका अनुसार रोल्प्ाामा वर्षैसाल भोकमरी पर्दै आएको छ । २ लाख १० हजार जनसंख्या रहेको रोल्पामा करिब ८० प्रतिशत परिवारले वर्षैसाल बेसाहा गरेर बाूच्दै आएको कार्यालयले जनाएको छ । कृषि विकास अधिकृत शरदचन्द्र श्रेष्ठका अनुसार गाउमा नयाू प्रविधि र नयाू सीप प्रयोगमा ल्याउन नसकेकाले अन्न कम अत्पादन भएको हो कृषिले तयार एक तथ्याङ्कका अनुसार रोल्प्ाामा २२ हजार मेटि्रक टन अन्न छिमेकी जिल्ला वा बाहिरबाट खाद्यान्न वार्षिक रुपमा आयात गर्नु पर्छ । जिल्लाका करिब २० प्रतिशत किसानलाई मात्र आफैले उब्जाएको अन्नबाट वर्षभरि खान पुग्छ यता खाद्य संस्थान कार्यालयले रोल्प्ाामा सातामा ३ दिन चामल विकि्र गर्दै आएको छ । खाद्य संस्थान रोल्पाले गाउ विकास समितिको सिफारिसमा सदरमुकामका मानिसलाइ प्रतिव्यक्ति १० किलो तथा सदरमुकाम वाहिरका जनतालाइ प्रतिव्यक्ति ३० किलो चामल विकि्र गर्ने गरेको छ । तर यसरी विकि्र गर्ने चामल सदरमुका व्यापारीहरुले परीवारनै लाइनमा वसेर लिने अनि गाउवाट आउने सर्वसाधारणलाइ वैच्ने गरीरहेको गुनासो सर्वसाधारणहरुको रहैको छ । उनीहरुले सदरमुकाम वासीलाइ चामल विकि्रनगरी भोकमरी फैलीएका गाउविकाससमितिहरुमा चामल विकि्र गरीनुपर्ने धारणा राखैका छन । संस्थानले रोल्प्ाामा आरुवा मोटा जापानिज मोटा र भारतीय मोटा चामल बिक्री गर्दै आएको छ ।